Vrijdag 28 augustus 1914

Amerikaans waarnemer in Leuven

Ongeveer halverwege de vesten rond Leuven zien we voor het eerst brandende huizen. Ik voel de hitte op mijn huid afstralen. De assen in de lucht zijn zo dik dat ik in mijn open automobiel  mijn beschermingsbril moet opzetten of ik zie geen hand voor ogen meer. Vele huizen in de stad branden. Van de anderen staan alleen zwart geblakerde muren overeind, met niets dan smeulend hout aan de binnenkant. Vaak staat de voordeur open. Binnen is dan brand gesticht of zijn de bewoners met geweld uit hun huizen verjaagd.

Op de plaats waar ik stop, liggen twee paardenkadavers op straat, opgezwollen en met stijve benen. Maar dan beginnen afgrijselijkere taferelen door te dringen: dode mannen en vrouwen die nog op de plaats liggen waar ze zijn neergeschoten. Met zijn rug op de grond ligt een oude man in de zon, dood, zijn lange witte baard maskeert zijn vreselijk opgezwollen gezicht.

Overal zijn de straten met puin bedekt, maar ook met hoeden, klompen, Duitse helmen, zadels, flessen, achtergelaten bagage. Over ongeveer een kilometer lengte lijkt het alsof een cycloon over de vesten is geraasd. De Tiensepoort is de plaats waar verschrikkelijke gebeurtenissen zich hebben voorgedaan: de telefoon en tramdraden liggen afgebroken op de grond, kris kras lijken en paardenkadavers door elkaar, de huizen staan nog in brand.

Eind augustus 1914 liggen de lijken in Leuven nog op straat (Gibson 1917)

Eind augustus 1914 liggen de lijken in Leuven nog op straat (Gibson 1917)

 

Over Hugh Gibson

Toen Hugh >Gibson (1883-1954) in augustus 1914 als één van de weinige buitenlandse diplomaten Leuven bezocht, had hij er al enige jaren dienst bij buitenlandse zaken op zitten. Kort na zijn aankomst bij het Amerikaanse gezantschap in Brussel brak de Eerste Wereldoorlog uit. Als vertegenwoordiger van een neutrale staat genoot Gibson ook in oorlogsgebied een vrij grote bewegingsvrijheid. Twee keer trok hij naar Leuven. Eén keer –op 18 augustus- toen Leuven nog niet bezet was, en een tweede keer –op 28 augustus- toen de stad al in puin lag. Hij zag met eigen ogen de lijken op straat liggen en Duitse manschappen huizen in brand steken, plunderen en mensen deporteren.